हा कार्यक्रम प्रथम 15 मार्च 1983 रोजी साजरा करण्यात आला आणि आता जगभरातील 100 हून अधिक देशांमध्ये साजरा केला जातो. जगभरातील ग्राहक संघटनांचे महासंघ कन्झ्युमर्स इंटरनॅशनल द्वारे हा दिवस आयोजित केला जातो.
Theme for World Consumer Day
जागतिक ग्राहक दिनाची थीम दरवर्षी बदलते, परंतु ती नेहमी ग्राहक हक्क आणि समस्यांवर केंद्रित असते. मागील काही थीममध्ये "शाश्वत ग्राहक", "डिजिटल मार्केटप्लेस अधिक न्याय्य बनवणे", आणि "प्लास्टिक प्रदूषणाचा सामना करणे" यांचा समावेश होतो.
या दिवशी, अनेक ग्राहक संस्था ग्राहकांना त्यांच्या हक्कांबद्दल शिक्षित करण्यासाठी आणि मजबूत ग्राहक संरक्षणासाठी वकिली करण्यासाठी सेमिनार, कार्यशाळा आणि रॅलीसारखे कार्यक्रम आयोजित करतात. ग्राहकांना प्रभावित करणार्‍या विशिष्ट समस्यांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी देखील ते दिवस वापरतात, जसे की अयोग्य व्यवसाय पद्धती, असुरक्षित उत्पादने आणि माहितीचा अपुरा प्रवेश.
एकंदरीत, जागतिक ग्राहक दिन(World Consumer Day Marathi) हा एक महत्त्वाचा स्मरणपत्र आहे की ग्राहकांना हक्क आहेत आणि त्यांना संरक्षित केले पाहिजे आणि बाजारपेठेत माहितीपूर्ण निवडी करण्यासाठी त्यांना सक्षम केले पाहिजे.
History of World Consumer Day
असुरक्षित उत्पादने, फसव्या जाहिराती आणि इतर अयोग्य व्यावसायिक पद्धतींबद्दलच्या चिंतेला प्रतिसाद म्हणून 1960 आणि 1970 च्या दशकात उदयास आलेल्या ग्राहक हक्क चळवळीत जागतिक ग्राहक दिनाचा उगम झाला. चळवळीने ग्राहकांना त्यांचे हक्क आणि हितसंबंधांसाठी समर्थन देऊन सक्षम करण्याचा प्रयत्न केला.
1962 मध्ये अमेरिकेचे अध्यक्ष जॉन एफ केनेडी यांनी चार मूलभूत ग्राहक हक्क घोषित केले: सुरक्षिततेचा अधिकार, माहिती मिळण्याचा अधिकार, निवड करण्याचा अधिकार आणि ऐकण्याचा अधिकार. या अधिकारांनी ग्राहक हक्क चळवळीसाठी एक फ्रेमवर्क म्हणून काम केले आणि नंतर 1985 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेने ते स्वीकारले.
15 मार्च 1983 रोजी केनेडीच्या ग्राहक हक्कांच्या घोषणेच्या वर्धापन दिनानिमित्त जागतिक ग्राहक दिनाचा पहिला अधिकृत साजरा करण्यात आला. हा कार्यक्रम कंझ्युमर्स इंटरनॅशनल, जगभरातील ग्राहक संघटनांचा फेडरेशनने आयोजित केला होता. तेव्हापासून, जागतिक ग्राहक दिन दरवर्षी 15 मार्च रोजी साजरा केला जातो.
गेल्या काही वर्षांमध्ये, जागतिक ग्राहक दिनाचे महत्त्व वाढले आहे आणि ग्राहक संरक्षण आणि वकिलीला प्रोत्साहन देण्यासाठी हा एक महत्त्वाचा व्यासपीठ बनला आहे. ग्राहक संस्था, सरकारे आणि इतर भागधारकांद्वारे आयोजित कार्यक्रम आणि उपक्रमांसह, जगभरातील 100 हून अधिक देशांमध्ये तो साजरा केला जातो. हा दिवस स्मरणपत्र म्हणून काम करतो की ग्राहकांना हक्क आहेत आणि त्यांना संरक्षित केले पाहिजे आणि बाजारपेठेत माहितीपूर्ण निवडी करण्यासाठी त्यांना अधिकार दिले पाहिजे.
